Filologiya elmləri doktoru, professor Abuzər Musa oğlu Bağırov 1954-cü il dekabr ayının 17-də Azərbaycan Respublikası Gədəbəy rayonunun Miskinli kəndində anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azər­baycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun Dil və ədəbiyyat fakültəsində təhsil almışdır (1971-1975). ’’Azərbaycan ədəbiyyatı” və Dünya ədəbiyyatı” (rus ədəbiyyatı) ixtisasları üzrə ’’Yevgeni Eduardoviç Bertels Azər­baycan ədəbiyyatının tədqiqatçısı ki­mi” mövzusunda fəlsəfə doktorluğu (2007), ’’Azərbaycan ədəbiyyatı Moskva ədəbi-mədəni mühitində” (2018) mövzusunda elmlər doktorlu­ğu dissertasiyası müdafiə etmiş, professor elmi adını almışdır (2019).

Gənc yaşlarında pedaqoji fəaliyyətə başlayan alim Biləsuvar rayonu (1976-1977) və Bakı şəhərinin orta məktəblərində Azər­baycan dili və ədəbiyyatı fənnindən dərs de­mişdir (1977-1978). SSRİ Ədəbiyyat Fondu­nun Azərbaycan şöbəsində Natəvan adına Yazıçılar klubunun müdiri, Səməd Vurğun adına Yazıçıların yaradıcılıq evinin direktoru vəzifələrində çalışmışdır (1978-1980).
Öz elmi və yaradıcılıq fəaliyyətini 1980-ci ildən Rusiyada davam etdirən tanınmış tədqi­qatçı Moskva şəhərində yerləşən Peredelki­no adına SSRİ Ədəbiyyat fondunda şöbə mü­dirinin müavini (1981-1988) olmuşdur.
Rusiya Federasiyası Xarici İşlər Nazirli­yinin Moskva Beynəlxalq Əlaqələr Universi­tetinin professoru, Rusiya Elmlər Akademi­yası Maksim Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunun aparıcı elmi işçisidir.
1989-cu ildən SSRİ Jurnalistlər Birliyinin və SSRİ Yazıçılar İttifaqlarının üzvü olmuş­dur. Hazırda Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Rusiya Yazıçılar İttifaqının üzvüdür.
2018-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Moskva Bölməsinin sədri kimi elmi və ictimai sahədəki fəaliyyətini uğurla həyata keçirir.
Filologiya elmləri doktoru, professor Abuzər Bağırovun elmi axtarışları bütövlük­də Azərbaycan yazılı və şifahi ədəbiyyatının tarixinə, həmçinin Azərbaycan-rus ədəbi əlaqələrinin tədqiqi və təbliğinə həsr olun­muşdur.
6 fundamental monoqrafiyanın müəllifi olan alimin AMEA alimlərinin elmi redaktor­luğu və mənəvi dəstəyi ilə ərsəyə gəlmiş «Moskvalı azərbaycanlılar” (Bakı: 1989, rəy­çi Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə), ”Y.E.Bertels və Azərbaycan ədəbiyyatı” (Bakı: 2007, elmi redaktoru akademik Tey­mur Kərimli), «Moskvalı azərbaycanlı şair­lər. Monoqrafiya-antologiya” (rus dilində, Moskva: 2015, redaktoru Georgi Pryaxin), ’’Moskvada Azərbaycan ədəbi mühiti” (rus dilində, Moskva: 2017, elmi redaktoru aka­demik Teymur Kərimli) və s. ölkəmizdən kə­narda yaşayıb-yaradan azərbaycanlı alimlər haqqında dolğun məlumatların yer aldığı qiymətli mənbələrdir.
Professor Abuzər Bağırovun ’’Moskva­dakı Azərbaycan ədəbi-mədəni mühit feno­meni” (Bakı: 2018, elmi redaktoru akademik Teymur Kərimli) adlı monoqrafiyasında ilk dəfə olaraq moskvalı azərbaycanlıların ya­ratdığı ədəbi-mədəni mühit, onun özünə­məxsus xüsusiyyətləri tarixi-ədəbi və nəzə­ri-bədii baxımdan bütövlükdə və sistemli şə­kildə tədqiq olunmuşdur.
AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli və professor Abuzər Bağırovun birgə hazırladıqları və 2020-ci ildə Moskva­nın məşhur «Xudojestvennaya literature” nəşriyyatı tərəfindən çap olunmuş ’’Azərbay­can — Turanın incisidir” (elmi redaktoru aka­demik Teymur Kərimli) monoqrafiya-antolo­giyası qloballaşma şəraitində müxtəlif xalqla­rın ədəbiyyat və incəsənətinə, folkloruna və orijinal mədəniyyətinə xas olan milli dəyərlə­rin qorunması və gələcək nəsillərə çatdırıl­masında xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu­nun, «Literaturnaya qazeta”nın və Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun birgə layihəsi olan ’’Azərbaycan-Turanın in­cisidir” monoqrafiya-antologiyasını son illər­də Azərbaycan-Rusiya ədəbi əlaqələrində yeni bir addım kimi qiymətləndirmək olar.
2021-ci ilin mart ayında Moskvada Ümumrusiya Azərbaycanlıları Konqresinin ofisində ’’Azərbaycan-Turanın incisidir” mo­noqrafiya-antologiyanın təqdimat mərasimi keçirilmişdir. Şərq ədəbiyyatını, o cümlədən Azərbaycan ədəbiyyatını daha dərindən öy­rənməyi arzulayanlar üçün mühüm elmi və­sait hesab edilən kitab Rusiyanın ədəbi icti­maiyyəti tərəfindən maraqla qarşılanmışdır.
Görkəmli ədəbiyyatşünas alim Abuzər Bağırov Azərbaycan, rus və türk dillərində işıq üzü görmüş 20-dən artıq kitabın tərtibçi­si, ön sözlərinin, izahların, məqalələrin müəl­lifi, naşiri, məsul redaktoru olmuşdur. ’’Azər­baycan xalq nağılları” (rus dilində, Moskva, 2008), «Azərbaycan xalq inciləri. Göydən üç alma düşdü”. Nağıllar, (rus dilində, Moskva, 2006), «Ulduz salxımı. MDB ölkələrinin klas­sik ədəbiyyatı. Azərbaycanın folkloru və ədə­bi abidələri” (rus dilində, Moskva, 2009), ’’İla­hi sözlər. MDB ölkələrinin klassik ədəbiyyatı. Azərbaycanın folkloru və ədəbi abidələri” (rus dilində, Moskva, 2010), ’’Qızıldan qiy­mətli. MDB ölkələrinin klassik ədəbiyyatı. Azərbaycanın folkloru və ədəbi abidələri” (rus dilində, Moskva, 2010, ’’Əbədi göylərin yelkəni altında. MDB ölkələrinin klassik ədə­biyyatı. MDB ölkələrinin folkloru və ədəbi abidələri” (rus və ingilis dillərində, Moskva,

1. ’’Gələcəyə ismarıclar. MDB ölkələri­nin klassik ədəbiyyatı. Azərbaycanın folkloru və ədəbi abidələri” (rus dilində, Moskva,
2. İsa Həbibbəyli. ’’Ədəbiyyat. Zaman. Müasirlik” (rus dilində, məsul redaktoru Abu­zər Bağırov. Moskva, 2016) və b. kitablarda Azərbaycan ədəbiyyatı və mədəniyyəti yük­sək səviyyədə təbliğ olunmuşdur.

Professor Abuzər Bağırovun Azərbay­can, rus, ingilis, türk və qazax dillərində dünyanın müxtəlif ölkələrində nəşr olun­muş 200-dən artıq elmi, ədəbi-tənqidi, el­mi-publisistik, publisistik məqaləsi dərc olunmuşdur.
2021-ci ildə qələmə aldığı ”Eşq və idrak şairi” (Nizami Gəncəvinin «İskəndərnamə” poemasında Kainatın yaranışı haqqında) adlı məqaləsi Rusiyada yaşayıb yaradan azərbaycanlı alimin ’’Nizami Gəncəvi İli”nə bəxş etdiyi layiqli töhfədir.
Gənclik illərindən poetik yaradıcılıqla məşğul olan alimin mətbuatda bir sıra lirik və fəlsəfi şeirləri dərc olunmuşdur. Vətən müharibəsindəki şanlı qələbəmizə, Ali Baş Komandanımızın misilsiz qəhrəmanlığına həsr olunmuş ’’Zəfər nəğməsi” poeması Azərbaycan, türk, urdu və ingilis dillərində vahid kitab halında qardaş Türkiyə Cümhu­riyyətinin «Türk Ədəbiyyatı Vakfı” tərəfin­dən 2021-ci ildə rəngli fotolarla, nəfis şəkil­də, böyük tirajla nəşr edilmişdir.
Azərbaycan mədəniyyətinin, ədəbiyya­tının və folklorunun MDB və Avropa ölkələ­rində, eləcə də ABŞ-da təbliğ olunmasında müstəsna xidmətləri olan filologiya elmləri doktoru, professor Abuzər Bağırova elmin məsuliyyətli yollarında uğurlar, yeni yaradı­cılıq nailiyyətləri arzulayırıq.

Arzu MƏMMƏDXANLI
AMEA Humanitar Elmlər Bölməsinin elmi katibi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

Mənbə: ELM (НАУКА) qəzeti №12, 15.04.2022 səh.8

ELM (НАУКА) qəzeti №12, 15.04.2022 səh.1-16